Aktywność ruchowa dzieci
Anna Kaliniecka
pedagog, fizjoterapeuta
Aktywność ruchowa dzieci.
Ruch towarzyszy człowiekowi przez całe życie od okresu
prenatalnego aż do śmierci, w różnych formach jego aktywności:
w zabawie, wypoczynku, codziennej pracy.
Jest niezbędny tak w życiu ludzi pełnosprawnych,
jak i niepełnosprawnych, zarówno dzieci, jak i dorosłych.
Jest kreatorem życia osobistego i społecznego człowieka,
bowiem za pomocą ruchu człowiek wyraża swoje emocje, nawiązuje
kontakty z innymi ludźmi, a także komunikuje się z otoczeniem.
Rola aktywności ruchowej w rozwoju dziecka:
ruch jest motorem rozwoju dziecka, gdyż dostarcza w sposób
naturalny wielu bodźców zapewniających wielozmysłowe
pobudzanie;
poprzez ruch dziecko kształtuje poczucie swojej tożsamości,
wyodrębniając siebie z otoczenia;
poprzez ruch dostrzega innych, nawiązuje z nimi bliski kontakt
fizyczny, dzięki czemu zaspokaja wyższe potrzeby
psychologiczne: miłości, bezpieczeństwa, poczucia wzrostu
i rozwoju, siły, mocy i sprawstwa, a także więzi społecznej z
drugim człowiekiem, co z kolei wpływa na uogólniony stan
pewności siebie, odzwierciedlający się w zachowaniu;
poprzez ćwiczenia i zabawy ruchowe dzieci wyładowują
nagromadzoną energię i uwalniają organizm od napięcia
związanego z lękiem i frustracją; w ten sposób mogą odprężać
się zarówno fizycznie, jak i psychicznie;
kontrola motoryczna umożliwia dziecku udział w czynnościach,
które sprawiają mu przyjemność i zapewniają rozrywkę nawet
wówczas, gdy brak mu towarzystwa do zabawy.
HIPOKINEZJA
Już dawno zauważono, że jednym z trudniejszych do
rozwiązania problemów w obrębie profilaktyki jest zagadnienie
hipokinezji czyli niedostatku aktywności ruchowej z braku okazji,
warunków czy też chęci do motorycznego wyładowywania się, do
częstego stosowania wysiłku fizycznego. Stan taki prowadzi
do zachwiania równowagi fizjologicznej i psychicznej człowieka.
Dlatego niezmiernie ważne jest, by dzieci od najmłodszych lat
zachęcać do brania czynnego udziału w ćwiczeniach fizycznych.
Osłabienie „gorsetu mięśniowego” dziecka ma decydujący wpływ na
ogólną kondycję młodego organizmu, szczególnie zaś prawidłową
postawę całego ciała. Stąd preferowane są ćwiczenia z elementami
czworakowania, zwijania, rozwijania, wspinania, pchania, pływania czy
też różnego rodzaju chodu.
Dzieci są różne: wesołe i smutne, otwarte i zamknięte, ruchliwe i
zahamowane, sprawne i niepełnosprawne. Są różne dzieci i różni
ludzie. Nikt nie potrafi robić wszystkiego, każdy jednak może
na swój sposób wykorzystać własne możliwości ruchowe i uzdolnienia.
Czynniki istotne dla rozwoju sprawności motorycznych:
dojrzałość do uczenia się – opanowanie danej sprawności
zajmuje mniej czasu i wysiłku, jeżeli z dojrzałością
współwystępuje gotowość do uczenia się;
możliwości uczenia się – należy stwarzać dziecku okazje do
nabywania nowych umiejętności;
możliwości ćwiczenia – dziecku należy zapewnić tyle czasu na
ćwiczenia, ile konieczne jest do opanowania danej sprawności;
dobre wzorce – dzieci muszą naśladować dobre modele, aby
ukształtować prawidłowe wzorce;
kierowanie uczeniem się – dzieci potrzebują pokierowania, by
właściwie mogły naśladować model; tylko wówczas mogą
poprawiać błędy;
motywacja – aby podtrzymać zainteresowanie rozwojem
sprawności ruchowych konieczna jest motywacja, której
źródłem powinna być sama przyjemność wynikająca z
aktywności, niezależność, a także uznanie w oczach innych;
każdą sprawność motoryczną trzeba opanować osobno – nie ma
ogólnej sprawności ręki lub ogólnej sprawności nóg, każda
sprawność różni się pod pewnymi względami; trzymanie łyżeczki
podczas samodzielnego jedzenia różni się od trzymania kredki
podczas rysowania;
sprawności należy opanowywać pojedynczo – uczenie się kilku
sprawności jednocześnie wywołuje zakłócenia i prowadzi do
miernych rezultatów; zwłaszcza gdy dotyczą tych samych grup
mięśni.
Opracowano na podstawie: E.B. Hurlock „Rozwój dziecka”